RİP AKINTISI NEDİR?

 Her yıl sahillerimizde bir çok insanımızın boğularak ölümüne sebep olan, halkımızın kum kayması olarak bildiği Rip Akıntılarına karşı çok dikkatli ve tedbirli olunması gerekmektedir. Evet bu yazı ile amaç, korkutmaktır. Bilmeliyiz ki korku insanın savunma mekanizmalarını aktif hale getirir ve hayatta kalmasına yardımcı olur. Aşırı cesaret ve rehavet ise tehlikelidir. 

PEKİ RİP AKINTISI NEDİR?

Kıyıya ulaşan dalgaların etkisine tepki nedeniyle oluşur. Kıyıya ulaşan suların tekrar denize dönmeleri sırasında meydana gelir. Pek çok plajda bu oluşum bazı bölgelerde kıyıya dik bir şekilde meydana gelir. 

Rip akıntısı ancak yüksekten bakıldığında dikkatli gözle anlaşılır. Bu bölgede suyun rengi çevresindeki su rengine oranla daha koyudur. Bu bölgede derinlik artar. Yüzey çevresi, denizin yüzeyine göre daha kırışıktır. 

Sabit, aniden oluşan ve gizli olmak üzere değişik türleri bulunan rip akıntılarında sahile gelen dalga geri dönerken çık hızlı bir şekilde hareket ettiğinden, çok iyi yüzme bilen kişi bile bu akıntıya karşı koyamaz. 

Uzmanlar dize kadar gelen sığ suda bile aniden oluşabilecek rip akıntısına yakalananların paniğe kapılmamalarını, sahile doğru değil sahile paralel olarak yüzülmesi gerektiği, rip akıntısının bulunduğu alandan ancak bu şekilde çıkılabileceği uyarısında bulunuyor. 

Hepimizin benzeri olayları duymuşluğumuz muhakkak vardır; 

- Hemen kıyıda oynayan birkaç çocuk birden aynı anda boğuldu kimse kurtaramadı! 

- Belindeki suda genç adam boğuldu, kurtarmaya çalışanlar başaramadı! 

- Göğüs hizasında yerde idi, bir anda batıp çıkmaya başladı, yakını yardımına koştu ikisi birden boğuldu! 

- Aramalara rağmen cesetler uzun süre bulunamadı! 

İyide durup dururken bunlar neden oluyor? 

Nedeni özetle rüzgar yüzünden kıyılarda yığılan suyun, sonsuza kadar yükselememesinden ötürü bir anda kendine bir kanal bulup geri çekilmesi yani açığa hızla geri dönmesi (rip akıntısı). İşte bu süreçte suda kim varsa onları da alıp götürmesi... Sonuç can kaybı. Geriye dönüş hemen kıyıdan bilek mesafesi derinlikten başlar ve sanki kumu ayağınızın altından alır götürür. (şekil 1, şekil 2) 

Uzmanların belirttiğine göre, halk arasında “kum göçmesi veya kum kayması” olarak adlandırılan, ayakların altından kumun birden kaybolması olayına, “rip akıntılarına” neden oluyor. Rip akıntıları, kıyılarda meydana gelen doğal bir olay ve kıyının morfolojik özelliklerine bağlı olarak, dünyanın birçok ülkesinde görülebiliyor. Rip akıntıları, kıyıya dik gelen dalgaların, kıyıdaki kayalık, rıhtım, mendirek ve kalabalık halde yüzen insanların bulunduğu kesimlerde, dalgaların doğrusal gidişini kesintiye uğratan nesnelerin etkisiyle oluşabiliyor. Dalgalarla kıyıya yığılan sular geri dönerken, denize doğru bir basınç oluşturmakta ve kıyının uygun bir kesiminden (genellikle o sahanın en derin kesiminden) denize doğru dönerek rip akıntısını meydana getirmektedir. Rip akıntıları, deniz tabanındaki ince malzemeleri karıştırarak çamurlu bir akarsu görüntüsü kazanan güçlü ve hızlı akıntılardır”. 

Rip akıntıları saniyede 1-2 metre , hatta bazen saniyede 10-20 metre hızla (saatte 35-70 km), 20-30 metre genişliğinde bir hat boyunca denize doğru hareket ediyor ve bu akıntıya kapılan insanlar, çok iyi yüzme bilseler bile, boğulma riskiyle karşılaşıyorlar ki, kıyılardaki boğulmaların önemli bir kısmına bu akıntılar neden olmaktadır. Akıntıya kapılan insanlar, hızla denize doğru sürüklenmeye başladıklarından, bu anafordan kurtulmak için panik halinde karaya doğru yüzmeye çalışırlar. Oysa en iyi yüzücüler bile rip akıntılarının hızı olan saniyede 10-20 metre yüzemez. Bu akıntıdan ve boğulma riskinden kurtulmak için karaya doğru değil, kıyıya paralel yüzerek akıntı alanından kurtulmaya çalışmak gerekir (şekil 3). Rip akıntılarına karşı nasıl davranılması gerektiği bilinirse, boğulma olayları da azalır.